België en Nederland staan woensdagavond voor de 126ste keer tegenover elkaar, voor de eerste keer in vier jaar en pas de vierde keer sinds de eeuwwisseling. Niettemin kent de Derby der Lage Landen een rijke geschiedenis die gedomineerd wordt door Olympische roem, scheidsrechterlijke blunders en last-minute goals. Een overzicht van 125 oranjerode ontmoetingen.
De allereerste derby vond plaats op 30 april 1905 op het Kiel in Beerschot. Amper 800 toeschouwers waren getuige van een Nederlandse overwinning. Na afloop zeulden de Oranje Leeuwen de Coupe Vanden Abeele mee over de grens. Tot 1925 kreeg de winnaar van de derby de koperen beker in bewaring tot de volgende editie. Derby nummer twee ging dankzij 30.000 kijklustigen de geschiedenisboeken in als de tot dan toe drukst bijgewoonde voetbalwedstrijd op het Europese vasteland. Tijdens het afsluitende banket vierden beide spelersgroepen de verbroedering tussen de buurlanden maar de burenliefde was bekoeld tijdens de Olympische Spelen in 1920. Op het vertrouwde Kiel streden België en Nederland voor een plaats in de Olympische voetbalfinale. Ondanks de Nederlandse volksverhuizing per trein trok België makkelijk het laken naar zich toe waarna de Duivels doorstoomden naar goud.
Tijdens het interbellum groeiden de Lage Landen uit tot graag geziene gasten op elkaars festiviteiten. De KBVB koos Oranje uit als sparringpartner ter gelegenheid van de opening van het Heizelstadion in 1930. Niettemin was de derby ook onderhevig aan het diplomatieke steekspel. Zo werd de derby in 1929 één maand uitgesteld omdat Nederland een Belgisch-Franse bezetting van Limburg vreesde. Decennialang was de jaarlijkse derby dan ook de belangrijkste inkomstenbron voor beide federaties. De wildgroei aan internationale competities vanaf de jaren ’50 was echter nefast voor het voortbestaan van de rivaliteit. De dubbele ontmoeting in het kader van het WK in 1974 lokte opnieuw volk naar het stadion en dikte de mythische status van de derby verder aan. Het revolutionaire Oranje van Michels en Cruijff worstelde zich met alle moeite van de wereld voorbij de Duivels richting West-Duitsland. Het tweede 0-0 gelijkspel in De Kuip staat in België echter synoniem voor de moeder aller scheidsrechterlijke blunders. De Russische lijnrechter signaleerde een scorende Jan Verheyen onterecht in buitenspelpositie. Geen winnend doelpunt, geen Duivelse overwinning en ook geen Belgische aanwezigheid in Duitsland. Op een diefje mocht Nederland naar de Wereldbeker waar het de hele wereld liet kennismaken met A Clockwork Orange. Steunend op de genialiteit van Cruijff versperde Nederland vervolgens opnieuw de Belgische weg richting het EK ’76 en de Wereldbeker in 1978.
De jaren ’80 waren echter een prooi voor de Duivels. Oranje worstelde met een overgangsgeneratie die in de herfst van 1985 kopje onder ging tijdens een dubbele testwedstrijd. Het beslissende kopbaldoelpunt van Georges Grün in een ijskoud Rotterdam gaf de aanzet tot een Belgisch voetbalsprookje dat pas eindigde tijdens de halve finales van de Mundial in Mexico. Na enkele jaren van windstilte ontving de derby vers bloed tijdens de Amerikaanse Wereldbeker in 1994. De Nederlandse aanvalskracht stokte telkens voor het Belgische doel dankzij de uitmuntende Michel Preud’homme. Het bloedhete Orlando verleidde beide supportersgroepen tot een oranjerode verbroedering. Vier jaar later in Parijs was de sfeer grimmiger. De defensieve strategie van Georges Leekens en de dubieuze rode kaart voor Patrick Kluivert haalden de angel uit de wedstrijd. Het resultaat was een slaapverwekkend gelijkspel dat als een heuse overwinning werd onthaald in het Belgische kamp.
Naast het veld was er meer reden tot vieren dankzij de succesvolle duo-organisatie van EURO 2000 en het bizarre 5-5 gelijkspel in De Kuip, de vuurdoop van Robert Waseige als bondscoach. Jubileumeditie 125 kwam er pas in augustus 2012 na een wachttijd van meer dan acht jaar. De herintrede van Louis Van Gaal bij Oranje draaide uit in het voordeel van de Duivels maar de derby zette beide landen wel op het goede spoor richting het WK in Brazilië. Editie 127 staat mogelijk op het programma voor de zomer van 2018. Al is de vraag of het zwalpende Oranje wel op de afspraak zal zijn voor een ouderwetse derby der Lage Landen mét inzet.
Gepubliceerd in De Morgen, 09/11/2016
Op STAP MET CRUIJFF 